Сурвалжлага

Авч үзэх асуудлууд:

Сурвалжлагын тухай ойлголт

Сурвалжлагын дотоод хэлбэрүүд

Бичих арга зүйн асуудлууд

    Сурвалжлага нь бүх хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд \ХМХ\ байдаг хамгийн түгээмэл, харьцангуй эртний бичлэгийн төрөл зүйл юм. Сурвалжлага гэх нэр томъёо латин хэлний    “ reportore – дамжуулах, хүргэх”  гэсэн үгнээс гаралтай.

Анх сонин хэвлэлд хэвлэгдэж байгаа бүх материалыг сурвалжлага гэдэг байсан нь сэтгүүлчийн үйл ажиллагаа сурвалжилсан байдалтай байдагтай холбоотой.

Дэлхийн анхны сонинуудад сурвалжлага байгаагүй. Сурвалжлага 17-р зууны дунд үеэс боловсронгуй болж эхэлсэн байна. Баруун Европод сууриа тавиад, 19-р зууны дунд үеэс Америкийн сэтгүүл зүйд эрчимтэй хөгжиж, хамгийн түгээмэл бичлэгийн төрөл зүйл болжээ. Радио, ТВ бий болсноор сурвалжлага хөгжлийн шинэ шатанд гарав. Учир нь дуу авиа, дүрсээр бүтдэг нэвтрүүлгийн хувьд сурвалжлага хамгийн гол үүрэг гүйцэтгэх болов. Манай оронд 1930-аад онд сурвалжлага ХМХ-д нэвтэрч эхэлсэн юм. Энэ нь 2 үндсэн шалтгаантай:

Бичлэгийн төрөл зүйл ба ур чадвар

      Бичлэгийн төрөл зүйл  нь \БТЗ – жанр -  \ францын  “ jenre” гэсэн үгнээс гаралтай. Жанр гэдэг ойлголт сэтгүүл зүй үүсэхээс өмнө байв. БТЗ гэсэн ойлголтыг өргөн утгаар нь олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслийн \ОНМХ\ нийтлэл, нэвтрүүлгийн тодорхой нэг хэлбэрийг хэлдэг. Явцуу утгаар нь бүтцийн хувьд тогтвортой, дахин давтагдах шинж бүхий ОНМХ-ийн нийтлэл эсвэл нэвтрүүлгийн бичлэгийн тодорхой нэг хэлбэрийг  буюу “жанр” гэж нэрлэдэг. 

Ур чадварын тухай ойлголт, агуулга ба хэлбэр

 Сэтгүүл зүйн онол, практикийн тулгуур ойлголтуудын нэг нь ур чадварын асуудал юм. Учир нь сэтгүүл зүйд ур чадвартай холбоогүй ямар ч асуудал байхгүй. Сэдвээ сонгохоос эхлээд мэдээлэл, баримт цуглуулах, төлөвлөгөө хийж зохиомжлох, найруулах, хянах, гарчиг өгөх, эх сурвалжид хандах, сонин хэвлэлд байрлуулах, нэвтрүүлгийн хөтөлбөрт оруулах, олны хүртээл болгох зэрэг бүх үе шатанд сэтгүүлчийн ур чадвар шаардагдах бөгөөд аливаа бүтээлийн чанарын асуудал сэтгүүлчийн ур чадвараас шууд хамааралтай. Ур чадвар гэдэг нь аливаа субъектийн үйл ажиллагаатай холбоотой түгээмэл, нийтлэг ойлголт бөгөөд бусад бүх мэргэжилд нэгэн адил хамаарна. Сэтгүүлч редакцийн газарт 3 төрлийн үндсэн ажлыг гүйцэтгэдэг: